مرمت خانه‌های تاریخی قزوین؛ پیوندی از گذشته تا آینده
صیانت از تاریخ با مرمت و تغییر کاربری
به گزارش پایگاه خبری ایتونا، مرمت و بازسازی خانه‌های تاریخی قزوین به عنوان یکی از شهرهای مهم و کهن ایران، نه‌تنها به حفظ میراث فرهنگی و تاریخی کشور کمک می‌کند، بلکه موجب رونق گردشگری و توسعه اقتصادی این منطقه شده است. علیرضا خزائلی، مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان قزوین، در گفت‌وگویی با خبرنگار ایرنا اعلام کرد که در حال حاضر ۱۱ خانه تاریخی این شهر در حال مرمت و بهسازی هستند. این اقدامات با هدف ایجاد کاربری‌های فرهنگی، اقامتی و رفاهی انجام می‌شود.
اهمیت تاریخی قزوین در میراث ملی
قزوین با برخورداری از بیش از ۱۳۰۰ بنای تاریخی ثبت‌شده و سهم ۱۱ درصدی از آثار ملی ایران، جایگاه ویژه‌ای در حفاظت از میراث فرهنگی کشور دارد. این شهر که قدمتش به دوره ساسانیان بازمی‌گردد، به دلیل موقعیت راهبردی خود همواره شاهراهی برای بازرگانان و تجار بوده است. بازسازی و مرمت بناهای تاریخی قزوین نه‌تنها به احیای این آثار کمک می‌کند، بلکه فرصتی برای ارتقای گردشگری و کسب‌وکارهای محلی فراهم می‌آورد.
بناهای شاخص مرمت‌شده در قزوین
مدیرکل میراث فرهنگی قزوین به برخی از پروژه‌های شاخص اشاره کرد:
-
خانه تاریخی زعیم: این بنای صفوی با گچ‌بری‌ها و آیینه‌کاری‌های خاص خود به عنوان یکی از باشکوه‌ترین آثار قزوین در دست مرمت است.
-
خانه تاریخی رئوفی: این بنای قاجاری به خانه صنایع‌دستی تبدیل شده است و به دلیل معماری بی‌نظیرش، یکی از محبوب‌ترین آثار تاریخی شهر به شمار می‌رود.
-
حمام حاج میرحسن و حاج بیگلر: این حمام‌های قاجاری با تغییر کاربری به واحدهای پذیرایی سنتی، به مقصدی جذاب برای گردشگران تبدیل شده‌اند.
-
خانه تاریخی حکیم افضل: این بنا که بخشی از آن برای فیلم‌برداری سریال تاریخی "بامداد خمار" استفاده می‌شود، به اقامتگاهی سنتی تبدیل خواهد شد.
-
گراند هتل و خانه آرازی: این بناها که جزو پروژه‌های بزرگ استان هستند، با همکاری سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در دست مرمت و بازسازی قرار دارند.
چالش‌ها و راهکارها در مرمت آثار تاریخی
مرمت آثار تاریخی در قزوین با چالش‌های متعددی مواجه است، از جمله عدم همکاری سرمایه‌گذاران در برخی پروژه‌ها. خانه‌های تاریخی اسدی، خطیبی و زینلی به دلیل مشکلاتی با سرمایه‌گذاران، متوقف شده‌اند. مدیرکل میراث فرهنگی تأکید کرد که تلاش برای جذب سرمایه‌گذاران جدید و تسریع در روند واگذاری پروژه‌ها در دستور کار قرار دارد.
خزائلی همچنین افزود: مرمت و بازسازی بازار سنتی قزوین و خانه‌های روستایی در مناطقی همچون معلم‌کلایه، گازرخان و اندج نیز با مشارکت حجره‌داران و جامعه محلی انجام شده است. این پروژه‌ها نه‌تنها به حفاظت از تاریخ و فرهنگ این مناطق کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ای برای توسعه اقتصادی و گردشگری پایدار فراهم می‌آورد.
تغییر کاربری به‌عنوان راهکاری پایدار برای حفاظت
یکی از راهبردهای موفقیت‌آمیز در مرمت آثار تاریخی، تغییر کاربری این بناها به فضاهای اقامتی، پذیرایی و فرهنگی است. این اقدام باعث افزایش درآمدزایی، جلب گردشگران و حفاظت بلندمدت از این آثار می‌شود. نمونه‌هایی مانند تبدیل حمام‌های تاریخی به رستوران‌های سنتی یا خانه‌های قاجاری به هتل‌های بوتیک، نشان‌دهنده تأثیر مثبت این سیاست است.
ضرورت افزایش سرمایه‌گذاری در میراث فرهنگی
مرمت آثار تاریخی قزوین نیازمند حمایت‌های بیشتر از سوی بخش دولتی و خصوصی است. توسعه همکاری‌ها با صندوق احیا و توسعه کشور، جذب سرمایه‌گذاران جدید و برنامه‌ریزی برای آموزش نیروهای متخصص، می‌تواند روند حفاظت و بازسازی را تسریع کند. همچنین افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت این آثار، به تقویت مشارکت جامعه محلی کمک خواهد کرد.