پایین بودن نسبت حمل و جابجایی کالا و مسافر در خطوط ریلی ایران؛ چالشی برای توسعه حمل‌ونقل پایدار
تهران، ایتونا – آمارهای منتشرشده نشان می‌دهد که نسبت حمل و جابجایی کالا و مسافر در خطوط ریلی کشور همچنان پایین‌تر از استانداردهای بین‌المللی است. این موضوع، نگرانی‌هایی را در خصوص ناکارآمدی این بخش از حمل‌ونقل و تاثیر آن بر اقتصاد و محیط زیست ایجاد کرده است.
چرا خطوط ریلی بهره‌وری پایینی دارند؟
کارشناسان حمل‌ونقل معتقدند که نبود سرمایه‌گذاری کافی در زیرساخت‌ها و فناوری، یکی از دلایل اصلی پایین بودن بهره‌وری در حمل‌ونقل ریلی ایران است. خطوط ریلی که باید نقش کلیدی در جابجایی کالاها و مسافران ایفا کنند، به دلیل محدودیت‌های فنی و کمبود واگن‌های استاندارد، از ظرفیت کامل خود استفاده نمی‌کنند.
یکی از مدیران حوزه حمل‌ونقل در این زمینه گفت: «در حالی که بسیاری از کشورها از خطوط ریلی به‌عنوان ستون فقرات حمل‌ونقل استفاده می‌کنند، ایران همچنان با مشکلات زیرساختی و کمبود تجهیزات مواجه است.»
اثرات اقتصادی و زیست‌محیطی حمل‌ونقل ریلی ناکارآمد
حمل‌ونقل ریلی به دلیل هزینه کمتر و آلودگی محیط زیستی پایین‌تر، یکی از بهترین روش‌ها برای جابجایی کالا و مسافر محسوب می‌شود. اما در ایران، سهم این بخش از کل حمل‌ونقل هنوز به سطح مطلوب نرسیده است.
به گفته یکی از کارشناسان اقتصادی: «حمل‌ونقل ناکارآمد ریلی نه‌تنها هزینه‌های اقتصادی بیشتری برای کشور به همراه دارد، بلکه منجر به افزایش استفاده از حمل‌ونقل جاده‌ای و در نتیجه آلودگی بیشتر می‌شود.»
نیاز به سرمایه‌گذاری و نوسازی خطوط ریلی
برای بهبود وضعیت حمل‌ونقل ریلی در ایران، سرمایه‌گذاری گسترده در توسعه زیرساخت‌ها، نوسازی واگن‌ها و ارتقای فناوری مورد استفاده ضروری است. همچنین، افزایش همکاری‌های بین‌المللی و استفاده از تجارب موفق دیگر کشورها می‌تواند به حل این چالش کمک کند.
یکی از فعالان حوزه ریلی اظهار داشت: «برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، باید مشوق‌هایی ایجاد شود و پروژه‌ها با شفافیت بیشتری اجرا شوند. این امر می‌تواند به تقویت اعتماد و تسریع در بهبود بهره‌وری خطوط ریلی منجر شود.»
تحلیل
پایین بودن سهم خطوط ریلی در حمل‌ونقل کالا و مسافر، نشان‌دهنده نیاز به اصلاحات ساختاری و سرمایه‌گذاری در این بخش است. با بهبود وضعیت ریلی کشور، نه‌تنها هزینه‌های اقتصادی کاهش خواهد یافت، بلکه بهره‌وری انرژی و حفاظت از محیط زیست نیز ارتقا خواهد یافت. توسعه ریلی می‌تواند به‌عنوان یکی از ارکان اصلی حمل‌ونقل پایدار نقش کلیدی ایفا کند.